สวนพฤกษศาสตร์พระแม่ย่า สุโขทัย

      สวนพฤกษศาสตร์พระแม่ย่า สุโขทัย ตั้งอยู่ในพื้นที่ทุ่งทะเลหลวง (แก้มลิง) ตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ที่ได้พระราชทานไว้เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม 2535 ในการบูรณาการแก้ไขปัญหานํ้าท่วม นํ้าแล้งซํ้าซากของจังหวัดสุโขทัยแบบยั่งยืน มีการดำเนินการบริหารจัดการนํ้าท่วม นํ้าแล้งซํ้าซากของจังหวัดสุโขทัยแบบยั่งยืน มีการดำเนินการบริหารจัดการนํ้า เช่น การก่อสร้างเขื่อนกักเก็บนํ้าขนาดใหญ่ และอ่างเก็บนํ้าในลำนํ้าสาขาของแม่นํ้ายม การผันนํ้าระหว่างลุ่มนํ้า การชุดลอกแม่นํ้า คู คลอง หนอง และบึง เพื่อกักเก็บนํ้าและระบายนํ้าช่วงฤดูฝน และผันนํ้าจากแม่นํ้าปิงมาใช้ในพื้นที่แห้งแล้ง พื้นที่ทุ่งทะเลหลวง (แก้มลิง) เป็นส่วนหนึ่งในแนวทางที่จะช่วยบรรเทาปัญหาอุทกภัยและลดความเสียหายจากนํ้าท่วมในจังหวัดสุโขทัย เนื่องจากฝั่งขวาของแม่นํ้ายม ระหว่างอำเภอศรีสำโรงอำเภอเมืองมีสภาพเป็นที่ลุ่มในฤดูฝน มีนํ้าท่วมเป็นบริเวณกว้างยาว 20 กิโลเมตร และกว้างประมาณ 5 กิโลเมตร ทุ่งทะเลหลวงเป็นพื้นที่รับนํ้าถาวรในลักษณะแก้มลิง จะสามารถรับนํ้าที่ไหลบ่าจากแม่นํ้ายมและนํ้าเทือกเขาฝั่งตะวันตกก่อนระบายลงแม่นํ้ายมในพื้นที่ตอนล่างของตัวเมืองสุโขทัย พร้อมปรับใช้เป็นคลองส่งนํ้าเพื่อการเกษตรได้ในอนาคต

       โดยในปัจจุบันองค์การสวนพฤกษศาสตร์อยู่ระหว่างการออกแบบเพื่อวางผังการพัฒนาพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์พระแม่ย่า สุโขทัย ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ทางด้านพืชกับวัฒนธรรมให้เชื่มโยงกับการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของจังหวัดต่อไป

สวนประเทศไทยเริ่มจัดตั้งองค์การสวนพฤกษศาสตร์ มานานกว่า 17 ปี ในปี พ.ศ. 2537 องค์การสวนพฤกษศาสตร์ ได้รับพระราชทานพระราชานุญาตจาก สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถให้ใช้ชื่อสวนพฤกษศาสตร์ในภาคเหนือของ
องค์การสวนพฤกษศาสตร์จังหวัดเชียงใหม่ว่า“สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์
”องค์การสวนพฤกษศาสตร์ ได้เล็งเห็นความสำคัญของการอนุรักษ์ทรัพยากรพืช ให้ได้ความอุดมสมบูรณ์ที่สุดพร้อมทั้งมีประสิทธิภาพสูงสุดจึงได้ดำเนินการขยายสวน
สาขาเพิ่มในส่วนภูมิภาคอย่างต่อเนื่อง คือ “สวนพฤกษศาสตร์พระแม่ย่า จังหวัดสุโขทัย” เพื่อการศึกษา วิจัย พรรณไม้มงคล พรรณไม้หายาก สมุนไพร แหล่งพักผ่อนหย่อนใจ และการท่องเที่ยว ซึ่งจะมีการจัดภูมิทัศน์เพื่อชักชวนให้นักท่องเที่ยวเข้ามาเที่ยวชมและศึกษาเรียนรู้ ก่อให้เกิดคุณค่าทางธรรมชาติที่เพิ่มความร่มรื่นทางร่างกายและจิตใจให้กับชุมชน
จังหวัดและประเทศรวมทั้งยังกลายเป็นรายได้หลักของประเทศได้อีกด้วย

       ในปี พ.ศ. 2551 นายพรชัย ปรีชาปัญญา ได้รับแจ้งจากทางจังหวัดสุโขทัยว่ามีพื้นที่ว่าง ณ ทุ่งทะเลหลวง จังหวัดสุโขทัย ทั้งนี้ โครงการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำแก้มลิงขนาดใหญ่ “ทุ่งทะเลหลวง”.

วิสัยทัศน์

       เป็นแหล่งอนุรักษ์พืชนอกถิ่นในเขตภาคเหนือตอนล่าง เพื่อพัฒนาองค์ความรู้
(Knowledge base) ให้เป็นสถานที่เพื่อการเรียนรู้และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศอย่างยั่งยืน

พันธกิจ

       1. เป็นแหล่งรวบรวมพืชนอกถิ่นภาคเหนือตอนล่าง
       2. พัฒนาองค์ความรู้ดังกล่าวเพื่อการเรียนรู้ของประชาชนทุกระดับ
       3.เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่ช่วยเสริมแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์และธรรมชาติเพื่อ
เพิ่มจำนวนนักท่องเที่ยว
       4.เป็นโครงการนำร่องที่ใช้สรุปบทเรียนเพื่อไปทำงานในพื้นที่อื่น